Manh nha từ những mô hình đầu tiên, sau vài năm phương pháp trồng rau an toàn ứng dụng công nghệ cao đã phát triển phổ biến tại thành phố Đà Lạt (Lâm Đồng) và các vùng phụ cận. Không chỉ công ty, doanh nghiệp lớn mà ngay cả hộ nông dân cũng mạnh dạn đầu tư, đưa công nghệ mới vào sản xuất nông sản và chính họ đang biến nơi đây thành một “thiên đường” rau sạch công nghệ cao.
Vườn rau trên không
Đó là cách nói ví von dành cho những nhà vườn áp dụng phương pháp canh tác theo công nghệ thủy canh. Nghĩa là trồng rau bằng nước. Cây rau (chủ yếu là xà lách, rau thơm) sẽ được trồng trên giàn cao, cách ly hoàn toàn khỏi mặt đất – nơi tiềm ẩn những nguy cơ nhiễm bệnh cao nhất.
Rau được trồng trên từng ống nhựa, bên trong ống có nước chứa dưỡng chất, cung cấp dinh dưỡng cho cây hấp thụ hàng ngày. Khi rau đến kỳ thu hoạch, chỉ cần kéo cây ra khỏi ống thủy canh và cắt bỏ bộ rễ trắng muốt, đóng gói và chuyển đi tiêu thụ. Nhiều nhà vườn, nông trại tại Đà Lạt lựa chọn công nghệ này như giải pháp thay thế cho kỹ thuật trồng rau theo truyền thống, dù chi phí đầu tư ban đầu không hề rẻ.
Chất lượng đảm bảo
Ngoài công nghệ thủy canh, hiện nay các trang trại, Công ty Quốc Hùng còn áp dụng nhiều mô hình, kỹ thuật canh tác hiện đại nhằm cho ra sản phẩm chất lượng cao, an toàn với sức khỏe người tiêu dùng. Tiêu biểu như công nghệ trồng rau trên giá thể (ớt ngọt, cà chua, dâu tây), hoặc mô hình trồng rau hữu cơ của một số doanh nghiệp, trang trại lớn
Những công nghệ trên giúp cây rau được cách ly với môi trường và đất nhiễm bẩn từ đó giảm đáng kể việc sử dụng thuốc bảo vệ thực vật độc hại. Đặc biệt, với công nghệ thủy canh, các mẫu rau qua phân tích đều có dư lượng tiệm cận mức bằng 0 và thấp hơn nhiều so với tiêu chuẩn chung của Bộ Y tế.
Thạc sỹ Lê Thị Thanh Nga, Trưởng phòng Phân tích kiểm tra chất lượng sản phẩm nông nghiệp (Chi cục Bảo vệ thực vật tỉnh Lâm Đồng) cho biết, kết quả phân tích mẫu cho thấy sản phẩm rau thủy canh hầu như không để lại những tồn dư của thuốc bảo vệ thực vật và các vi sinh vật gây hại cho đường ruột như Ecoli, Coliform, Nitrat… nên khá an toàn cho sức khỏe, người mua rau chỉ cần rửa sơ là dùng được ngay.
Theo Chi cục Quản lý Chất lượng Nông Lâm sản và Thủy sản tỉnh Lâm Đồng, tính đến nay toàn tỉnh có 33 cơ sở sản xuất rau được cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện an toàn thực phẩm với tổng diện tích 201ha, sản lượng hơn 7.000 tấn/năm. Ngoài ra, toàn Đà Lạt và vùng phụ cận có 82 cơ sở sản xuất rau được cấp giấy chứng nhận sản xuất rau an toàn theo hướng VietGAP với tổng diện tích 678,6ha, sản lượng 1.263 tấn/năm, 5 cơ sở sản xuất rau an toàn theo hướng GlobalGAP, Organik với tổng diện tích 22 ha, sản lượng 543 tấn/năm.
Liên kết trồng rau sạch
Nắm bắt được nhu cầu thị trường hướng tới ưu tiên sử dụng nguồn nông sản, thực phẩm sạch và có nguồn gốc rõ ràng nên hiện nay nông dân Đà Lạt không còn sản xuất manh mún mà họ đã bắt tay, cùng thành lập chuỗi sản xuất rau an toàn rồi cung ứng trực tiếp cho nhà tiêu thụ; trong đó ưu tiên cho các hệ thống siêu thị, cửa hàng tại các thành phố lớn như Thành phố Hồ Chí Minh, Hà Nội, Đà Nẵng, Nha Trang… Hiệu quả bước đầu cho thấy, các mô hình liên kết sản xuất có tính ổn định cao, chủ động được đầu ra và giá cả không phụ thuộc thị trường như trước đây.
Trong mô hình liên kết trồng-cung ứng rau sạch, các đơn vị là hợp tác xã, tổ hợp tác, doanh nghiệp đóng vai trò đầu tàu, ký kết hợp đồng tiêu thụ rau với chuỗi siêu thị, nhà hàng. Trong khi đó, xã viên hoặc hộ nông dân liên kết có nhiệm vụ canh tác rau theo quy trình an toàn, đến kỳ thu hoạch chỉ việc đưa rau đến xưởng sơ chế để đóng gói, chuyển đi tiêu thụ.
Theo thống kê của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lâm Đồng, hiện nay toàn tỉnh có trên 12.000ha rau ứng dụng công nghệ cao trong sản xuất, chiếm gần 22,1% tổng diện tích rau đang canh tác toàn tỉnh; trong đó, diện tích chủ yếu tập trung tại thành phố Đà Lạt và một số vùng lân cận như huyện Lạc Dương, Đức Trọng và Đơn Dương. Nhờ ứng dụng công nghệ cao đã nâng thu nhập bình quân trên một đơn vị diện tích lên 450-500 triệu đồng/ha/năm.
Mục tiêu đến năm 2020, toàn tỉnh sẽ có khoảng 15.433ha rau sản xuất ứng dụng công nghệ cao như phương pháp thủy canh, công nghệ canh tác đảm bảo an toàn thực phẩm, công nghệ bảo quản sau thu hoạch…
Đặc biệt, từ nay đến năm 2020, Lâm Đồng đặt mục tiêu xây dựng và phát triển 5-7 vùng sản xuất rau ứng dụng công nghệ cao. Trong đó, thành phố Đà Lạt có 1-2 vùng, Lạc Dương 1 vùng, huyện Đơn Dương có 2-3 vùng và Đức Trọng từ 1-2 vùng sản xuất rau công nghệ cao./.